3
0
دسته بندی: گوناگون بازدید: 1570 تاریخ: ۱۳۹۶/۴/۳۰
استرس شغلي نوعي اختلال مزمن است که در اثر شرايط سخت کاري به وجود مي‌آيد و روي عملکرد فردي و سلامت جسمي و ذهني افراد تاثيرگذار است.
اين اختلال به طور مستقيم از استرس‌هاي شغلي ناشي مي‌شود. يکي از مشهورترين روان‌شناسان درباره استرس‌هاي شغلي معتقد است که در مراحل نخست، استرس شغلي مي‌تواند بدن را در وضعيت آماده‌باش قرار دهد و موجب شود تا بازده کاري فرد افزايش پيدا کند. فرد در اين زمان همواره به خود مي‌گويد که: «من بايد کارهايم را بهتر انجام دهم» اما پس از مدتي ممکن است بدن همچنان در حالت آماده باش باقي بماند و در نتيجه بازده کاري به‌طور خودکار کاهش پيدا کند و سلامت فرد را به خطر اندازد.
علايم استرس شغلي
علايم استرس شغلي براي هر فرد متفاوت است و به عوامل زيادي از قبيل موقعيت و شرايط کاري، مدت زمان قرارگرفتن در معرض استرس و ميزان استرس وارد شده بستگي دارد. بي‌خوابي، حواس‌پرتي، اضطراب و تنش، غيبت از کار، افسردگي، خستگي، نااميدي، عصبانيت بيش از حد، مشکلات خانوادگي و بيماري‌هاي جسمي مانند ميگرن، بيماري قلبي، سردرد، سوءهاضمه و کمردرد از نمونه‌هاي بارز استرس شغلي به شمار مي‌روند. استرس شغلي ممکن است به دليل مشکلات پيچيده و فراواني به وجود آيد. اما برخي از نمونه‌هاي مشهور آن عبارت‌اند از:
ناامني شغلي
يکي از موارد مهمي که موجب استرس شغلي مي‌شود، ناامني شغلي است. هم‌اکنون بسياري از اداره‌هاي دولتي و غيردولتي در حال تغيير ساختار هستند و دليل آن نيز چيزي جز تغيير و تحول در ساختارهاي اقتصادي و گريز از فشارهاي مالي نيست. اين روزها عواملي مانند سازمان‌دهي دوباره تشکيلات، اعمال کنترل بيشتر، ادغام شرکت‌ها و نقل و انتقالات به‌عنوان موارد اصلي ايجاد استرس براي کارمندان درآمده‌اند. از سوي ديگر، کارخانه‌ها و شرکت‌هاي متفاوت نيز تلاش مي‌کنند تا حتي‌الامکان اين چالش را با پيروزي سپري کنند و در نتيجه، بيشترين فشار روي کارمندان آن سازمان وارد مي‌شود و استرس شغلي را براي کارمندان در پي خواهد داشت.
انتظارات غيرواقعي
انتظارات غيرواقعي به ويژه در زمان سازمان‌دهي دوباره شرکت‌ها، گاهي فشار بي‌دليل و مضري را روي کارکنان اعمال مي‌کند که به عنوان يکي از منابع مهم و بزرگ تنش و اضطراب به شمار مي‌رود. حجم بالاي کار، ساعت طولاني کاري و گرايش شديد به انجام پروژه‌ها در مدت زمان معين مي‌تواند کارمندان را از نظر جسمي و روحي تحت فشار زيادي قرار دهد. سفرهاي مکرر تجاري و دور بودن بيش از اندازه از خانه و خانواده نيز مي‌تواند به‌عنوان يکي ديگر از عوامل ايجاد استرس شغلي به شمار رود.
تکنولوژي
گسترش تکنولوژي در بهره‌گيري از فن‌آوري‌هايي مانند رايانه، تلفن همراه، اينترنت، دورنگار (فاکس) و پيجر موجب افزايش سرعت و دقت شده است. از اين رو کارفرمايان انتظار دارند تا کارمندان با استفاده از امکانات ياد شده خلاقيت، سودمندي و لياقت خود را بيش از پيش افزايش دهند و در نتيجه، چنين انتظاراتي موجب فشار روي کارکنان مي‌شود و استرس پديد مي‌آورد. براي مثال، برخي مشاغل نيازمند دقت و هوشياري بي‌حد و اندازه‌اي است و از طرفي نيز موضوع هم‌سوشدن با پيشرفت‌هاي تکنولوژي مطرح مي‌شود و کارکنان ناچارند کاربرد نرم‌افزارهاي متعدد را در زمان بسيار کوتاهي فراگيرند که اين مطلب يکي از عوامل موثر براي ايجاد استرس در افراد به شمار مي‌رود.
فرهنگ محيط کار
پيدايش ناسازگاري با محيط کار مي‌تواند از ابعاد گوناگون، امري استرس‌زا محسوب شود و تفاوتي نمي‌کند که به تازگي وارد فضاي جديد کاري شده باشيد و يا اينکه براي ساليان طولاني در آن بخش مشغول خدمت باشيد. فرد براي اينکه بتواند خود را با گزينه‌هاي متعدد فرهنگ محيط کار از قبيل الگوهاي ارتباطي ميان افراد گوناگون، رعايت سلسله مراتب، رعايت فرم و پوشش مخصوص و مهم‌تر از همه، الگوهاي رفتاري و کاري کارفرما و همکاران او وفق دهد، ملزم به رعايت برخي خط‌مشي‌هاي از پيش تعيين شده است، در نتيجه فرد خواه ناخواه به سمت مشکلات عديده‌اي با همکاران و يا حتي با مقامات بالاتر سوق داده مي‌شود. در بسياري از موارد، سياست‌هاي شغلي و يا شايعات بي‌پايه و اساس در محيط کار، از مهم‌ترين منابع توليد استرس است.
مشکلات شخصي يا خانوادگي
کارمنداني که دچار مشکلات خانوادگي يا شخصي هستند، اغلب تنش‌هاي شخصي خود را با مسايل کاري آميخته و آنها را با خود به محيط کارشان مي‌آورند. زماني که فرد در حالت افسردگي مفرط باشد، توجه او متمرکز نشده و انگيزه‌هايش تا حد بسيار زيادي کاهش پيدا مي‌کنند و همين امر سبب مي‌شود تا از عهده مسووليت‌هاي شغلي خود به خوبي برنيايد.
شيوه‌هاي کنترل استرس
رعايت برخي نکات در محيط کار مي‌تواند از ميزان استرس شغلي بکاهد.
1- به ياد داشته باشيد که اگر در موقعيت کاري خود نيز احساس امنيت مي‌کنيد، بايد به‌طور دايم آماده پذيرايي از تغييرات باشيد تا بتوانيد در دنياي رقابت‌هاي فشرده امروزي به صورت طبيعي به کار و زندگي خود ادامه دهيد.
2- يکي از بهترين شيوه‌هاي کنترل استرس شغل اين موضوع است که براي وجود خود وقت بگذاريد و اگر زمان نداريد، سعي کنيد آن را به وجود آوريد تا نيرو و انگيزه‌هاي تازه‌اي به دست آوريد. همچنين زمان مناسبي را با خانواده صرف کنيد زيرا اين کار به کنترل استرس شما کمک فراواني مي‌کند.
3- يکي از رفتارهاي ناسالم که ممکن است هنگام بروز استرس شغلي از برخي افراد سر بزند، پناه‌بردن به سيگار، مواد مخدر يا مشروبات الکلي است. توجه داشته باشيد که چنين رفتارهاي پرخطري نه تنها از استرس شغلي نمي‌کاهند بلکه مشکلات جسماني فراواني نيز در پي دارند.
4- توصيه روان‌شناسان در شرايط استرس شغلي اين است که روش‌هاي مثبتي براي مقابله با استرس‌هاي روزمره زندگي به کار بنديد، ذهن خود را از قيد و بند منفي‌بافي رها کنيد و از افکاري مانند ترس و وحشت، خشونت و کينه‌ورزي که خود به خود موجب ايجاد استرس بيشتر مي‌شوند، به شدت دوري کنيد. ورزش و يا تنفس عميق يکي از بهترين شيوه‌هايي است که مي‌تواند استرس شغلي شما را کاهش دهد. بنابراين در صورتي که در محل کار خود با استرس روبه‌رو شديد، به راحتي و به طور عمودي روي صندلي خود تکيه کنيد و بر نفس کشيدن خود متمرکز شويد. اين کار کمک فراواني به آرام‌کردن اعصاب و ماهيچه‌هاي داخلي بدن شما مي‌کند. در اين حالت آرام بنشينيد و شمارش معکوس را آغاز کنيد: 20، 19، 18، 17، ...
منبع:www.salamat.com